Finansal piyasaları (Borsa,Foreks,Kripto) tercih ediyoruz çünkü sermayemiz daha da artsın, ya da hiç olmazsa mevcut konjonktürde korunsun, paramız erimesin yani zarar etmeyelim istiyoruz.
Fakat öyle bir paradoks içine giriyoruz ki;
Sermayemizi güçlendirmek ve korumak adına içine girdiğimiz bu sektörde yaptığımız hatalar, bırakın sermayemizi güçlendirmeyi, koruyamıyor ve hatta zarar ederek günden güne erimesinin önünü açıyoruz.
Nasıl mı?
Bilgi ve tecrübesizlik bir yana, hırslarımızı ve daima kazanma arzumuzu tetikleyen duygularımıza yenik düşerek.
Sonuç; Sermaye kaybı, zaman kaybı ve buna bağlı bozuk bir psikoloji.
Tüm bu bilgilerin eşliğinde gelelim asıl konumuza.
Risk yönetimi nedir? Stop loss nedir, nasıl kullanılır?
Her şeyden önce bir oyun planımız olmalı. Örneğin, bir araba alırken günler öncesinden araştırmaya başlıyoruz ( Bütçemizi tartıyoruz, ikinci el mi sıfır mı buna bakıyoruz, model belirliyoruz, renk belirliyoruz, ) Nasıl ki Pazar alışverişinden önce gideceğimiz güzergah bile aklımızda ise, o pazarda alacağımız ürünler ve o ürünlerden ne kadar alacağımıza kadar aklımızda ve bunun için kafamızda tasarladığımız bir plan var ise finansal piyasalarda da bir işleme girmeden öncede planımız olmalı.
-
Nedir bu plan?
- Nerede gireceğim ?
- Nerede çıkacağım? ( Kârla )
- Nerede çıkacağım? (Zararla)
- İz süren stop ( Atr, Fraktal, ortalama, Yüzde, birim vb)
- Kârla ya da zararla çıktıktan sonra tekrar yeni bir plan (döngü devam eder)
-
Risk Yönetimi
- Kurduğumuz oyun planına mutlaka uyacağız, bu konuda kendimizle net bir anlaşma yapacağız. Elbette ki bir robot değiliz ama yazımın başında belirttiğim gibi, duygularımıza yenik düşerek kurduğumuz oyun planında çıkacağımız yer (Kârla) net bir şekilde yazarken
daha fazla yükselecek diye beklemeyeceğiz. Çünkü daha en başında kendimize bir söz vermiştik ☺
Ya da, nerede çıkacağımız (zararla) net bir şekilde yazarken, “düşüyor neredeyse stop olacağım ama stop koyduğum yerin hemen altında bir pivot desteği, bilmem kaç ortalama desteği var onu beklesem mi?” demeyeceğiz. Çünkü daha en başında kendimize bir söz vermiştik ☺
Bahaneler uydurmayacağız
- Ya stop olduğumda yükselirse
- Ya Kârla çıkacağım yerden daha fazla yükselirse
Burada koyduğumuz stop, risk yönetimimizin büyük bir kısmını kaplıyor
Peki, biz bu anlaşmayı niçin yaptık?
Elbette ki zarar edeceksek az zarar, kâr edeceksek daha çok kâr elde etmek için.
Bunun için de bu anlaşmanın içine bir de risk ödül oran hesaplamasını koyacağız.
Nedir risk ödül oranı?
Ben bir riske gireceğim, yapacağım zararı biliyorum ama bunun karşılığında riskimin üzerinde bir getiri hesabım olmalı. Bunun için öyle bir yerden girmeliyim ki “attığım taş ürküttüğüm kurbağaya değmeli” misali hesap yapmalıyım. İşte bunun adı risk ödül oranı.
Bu hesabı neden yapmalıyız?
Dünya geneli ortalamasına baktığımızda yapılan trade’lerin yarısının zarar, (Stop) diğer yarısının da karla sonuçlandığını görüyor ve biliyoruz. Bu bilinçten yola çıkarak diyoruz ki; ortalama %50 kazançlı işlem şansımız varken, zararla kapattığımız pozisyonların zarar oranı kazançlı çıktığımız pozisyonların kâr oranından fazla olursa attığımız taş ürküttüğümüz kurbağaya değmemiş olacak, totalde sermayemiz eksilecek, psikolojimiz bozulacak
O vakit yapılacak şey belli; bir işleme girerken 1 birim stop ile giriyorsak en az 2 birim Kâr hesaplaması yaparak girmeliyiz. Bu işlemin içine komisyon oranları, pozisyonda beklenilen zaman kaybından dolayı yaşayacağımız enflasyonel kayıpların hesabı da dahi olmalı.
-
Otokontrol/Psikoloji
Madde1’i uygulayacak psikojiye sahip olmalyız. Çünkü biz daha oyuna dahil olmadan kendimize bir söz verdik. Bu sözün içinde nereden gireceğin, nereden çıkacağın (Kar veya zarar) hepsi vardı. Oyuna girdiğimizde stop olacağımız yer belli, yükseliş geldiğinde çıkacağımız yer belliydi.
Biliyorum, oyun dışında anlaşma yapan senle, oyuna girmiş olan sen arasında fark var. Heyecan, korku, endişe, sevinç, coşku vb. tüm duyguları yaşıyorsun. Halbuki anlaşma yaparken bunların hiç biri yoktu, sağlıklı düşünebiliyordun.
İşte tam da bu noktada aşağıdaki tabloyu incelemeni isteyeceğim. Tabloyu inceledikten sonra bana hak vereceksin. Belki oyun içindeyken yine duygularına yenik düşeceksin ama bu durumu fark ettiğinde lütfen aşağıdaki tabloyu aklına getir ve kendine gel ☺
Aşağıdaki tabloda X enstrümana 100 birim fiyattan giriş yapan Ahmet ve Mehmet’in hikayesi var.
Ahmet’in bir oyun planı var Mehmet’in ise böyle bir plandan haberi yok.
Ahmet her aldığı malın ardına 2 birim stop koyuyor ve buna uyuyor.
Sonuç: Psikolojisi yerinde, başka fırsatlar yakaladığında alabilecek sermayesi var, stoplu işlem sonrasında aşağıdan tekrar aldığı için maliyeti her seferinde düşük ve Kârla pozisyon kapattı
Mehmet ise, stopsuz işlem yapıyor, hatta düşüşlerde zaman zaman maliyet düşürme yoluna bile gidiyor.
Sonuç: Bitik bir psikoloji, boğaza kadar malda ve kaçan fırsatlarda cabası. Uzun süre beklediği için ufak bir kârla çıkıyor ama kaybettiklerinin yanında hiçbir önemi kalmıyor.
