Devre kesici borsada alım satımı durduran geçici bir önlemdir.
Yatırımcıların belirlenen sınırları aşan fiyat dalgalanmalarından negatif etkilenmemesini amaçlayan bir sistemdir. 2015 yılında Borsa İstanbul tarafından hayata geçirilen bu sistem ile yatırımcıların sermayesi güvence altına alınmıştır.
Devre Kesici Nasıl Çalışır?
Piyasa olağan seyrindeyken yeni bir haber, gelişme veya spekülatif bir hamle piyasada dalgalanmaya sebep olabilmektedir. Herhangi bir tetikleyici durum algılandığında devre kesici çalışmaya başlar. Referans fiyatının %10 üst ve %5 alt limitleri hesaplanarak fiyat limitleri tespit edilmektedir. Bu sınırlara kadar olan işlemler sorunsuz bir şekilde devam ederken limitlere ulaşan işlemler devre kesicinin etkisiyle otomatik olarak iptal edilir. Devre kesici aktif olduktan sonra 5 dakika boyunca emir toplama sürecine geçilir. Teorik fiyat işlem adetlerinin açıklanmasının ardından 2 dakika süren eşleşme süreci başlar. Emir toplama sona erdikten sonra normal işlemlere devam edilir. Gün ortasında açılış seansının başlamasından 10 dakika önce devre kesici aktif hale gelir ise emir toplama süresi 5 dakikadan 10 dakikaya çıkarılır.
Devre Kesici Nasıl Aktif Olur?
Borsada devre kesici uygulamasının aktif olması için manuel bir müdahaleye gerek duyulmamaktadır. Borsa İstanbul tarafında yürürlüğe giren bu sistem otomatik olarak devreye girmektedir. Belirlenen oranların sınır noktalarına gelen fiyatları sistem tespit ederek bütün emirleri iptal eder. Bu sistem sonucunda piyasa, yatırımcı ve borsa korunmuş; manipülasyonlardan etkilenme oranı azaltılmıştır.
Borsa İstanbul Genelinde Devre Kesici
Borsa İstanbul’daki en büyük 100 şirketin yer aldığı BIST100 endeksinin ilk eşik olarak belirlenen %5 veya daha fazla, ikinci eşik olarak belirlenen %7 veya daha fazla düşmesi halinde devre kesici uygulanır.
Hisse Özelinde Devre Kesiciler
Borsa İstanbul’da bulunan hisse senetleri büyüklüklerine göre 3 farklı pazar içerisinde bulunmaktadır. Devre kesici eşiği ve süresi bu pazarlara göre değişkenlik göstermektedir.
Yıldız Pazar’da Bulunan Hisseler
- Devre kesici eşiği: %10
- Emir toplama süresi: 5 dakika
- Emir eşleştirme süresi: 2 dakika
Ana Pazar’da Bulunan Hisseler
- Devre kesici eşiği: %7,5
- Emir toplama süresi: 15 dakika
- Emir eşleştirme süresi: 2 dakika
Alt Pazar’da Bulunan Hisseler
- Devre kesici eşiği: %5
- Emir toplama süresi: 15 dakika
- Emir eşleştirme süresi: 2 dakika
